Khi cần đánh giá mức độ tổn thương của gan và các vấn đề liên quan, các bác sĩ thường dựa vào chỉ số men gan. Chỉ số men gan quá cao cảnh báo sức khỏe lá gan của bạn có bất thường. Khi đó cần biết cách hạ men gan cao đúng để đưa lá gan trở về với trạng thái hoạt động bình thường.
Bạn đang xem: Cách điều trị men gan cao
Men gan cao là hiện tượng gì?
Tiến sĩ, Bác sĩ Vũ Trường Khanh, Trưởng khoa Tiêu hóa – Gan mật – Tụy, BVĐK Tâm Anh Hà Nội cho biết, men gan là các loại enzyme có trong tế bào gan, có tác dụng như một chất xúc tác giúp chuyển hóa protein từ thực phẩm thành năng lượng để phục vụ các hoạt động sống của cơ thể. Nếu tế bào gan bị viêm hoặc tổn thương, một lượng lớn enzym này bị rò rỉ và phóng thích vào máu nhiều hơn so với bình thường, dẫn đến nồng độ men gan trong cơ thể tăng cao. Hiện tượng này được gọi là tăng men gan. Nồng độ men gan được thu nhận thông qua các xét nghiệm máu.
Có 4 loại men gan bao gồm: AST (Aspart transaminase) hay còn gọi là SGOT; ALT (Alanin transaminase) hay còn gọi là SGPT (Serum glutamic pyruvic transaminase); Alkaline phosphatase; GGT (Gama glutamyl transpeptidase). Trong đó, để đánh giá tình trạng của tế bào gan chủ yếu dựa vào các chỉ số ALT (SGPT) và AST (SGOT) .
Các chỉ số, ALT ≤ 35U/l AST≤ 35U/l, ở nam giới và ALT ≤ 25U/l AST≤ 25U/l ở nữ giới, GGT ở nam giới dao động từ 15 – 50 ≤ U/l và nữ: 7 – 32 ≤ U/l và AP từ 30 – 110 UI/L là bình thường. Khi các chỉ số này tăng vượt mức giới hạn cho phép thì được gọi là men gan cao, trong đó nếu gấp chỉ số bình thường 1 – 2 lần là ở mức độ nhẹ, gấp 2 – 5 lần là mức độ trung bình và từ 5 lần trở lên là ở mức độ nặng. Tuy nhiên, mức độ tăng cao của men gan không tương xứng với mức độ nặng của bệnh gan có nghĩa là không phải tăng men gan cao là bệnh nặng và men gan tăng ít là bệnh nhẹ. (1)
Nguyên nhân men gan tăng cao
Có nhiều nguyên nhân gây ra hiện tượng men gan tăng cao. Đây là một dấu hiệu cảnh báo tế bào gan đã bị ảnh hưởng. Trường hợp men gan tăng có tính chất nhất thời có thể là do tế bào gan bị ảnh hưởng nhẹ. Tuy nhiên, nếu men gan tăng có tính chất trường diễn hoặc tăng cao một cách đột biến lại báo hiệu nguy cơ gan đang bị tổn thương. (2)
Một số nguyên nhân phổ biến gây tăng men gan bao gồm:
– Do virus viêm gan: Khi xâm nhập vào cơ thể, virus viêm gan A, B, C, D sẽ hủy hoại, làm tan vỡ các tế bào gan. Trong đó, virus viêm gan B và C gây viêm gan cấp tính và mạn tính, đồng thời là yếu tố tăng nguy cơ gây ung thư gan và xơ gan.
– Do lạm dụng rượu bia: Sử dụng quá nhiều rượu bia có thể làm tổn thương các tế bào gan và suy giảm chức năng gan. Lượng men gan trong máu người uống rượu tùy thuộc liều lượng rượu vào máu và chất lượng rượu. Khi gan bị tổn thương bởi rượu, chỉ số men gan AST thường tăng cao từ 2 – 10 lần trong khi đó lượng ALT tăng ít.
– Các bệnh lý về đường mật như khối u đường mật, nhiễm trùng đường mật, sỏi đường mật trong gan, teo đường mật bẩm sinh,… khiến chức năng bài tiết mật, tiêu hóa thức ăn của gan bị hạn chế. Từ đó khiến các tế bào khác trong gan bị ảnh hưởng, khiến men gan tăng.
– Lạm dụng thuốc: Sử dụng không hợp lý các loại thuốc giảm đau, kháng viêm, kháng lao, thực phẩm chức năng… sẽ tạo gánh nặng cho gan và gây tổn thương tế bào gan. Vì vậy, men gan cũng tăng cao.
– Chế độ ăn uống và môi trường sống: Độc tố và chất aflatoxin có trong các loại thực phẩm bẩn, nấm mốc,… có thể khiến tăng men gan, và là các yếu tố nguy cơ gây viêm gan, thậm chí là ung thư gan. Bên cạnh đó, việc tiếp xúc với các hóa chất tẩy rửa độc hại, môi trường có nhiều khói bụi thuốc lá,… cũng là những nguyên nhân gián tiếp có thể khiến men gan tăng cao.
– Một số trường hợp sốt do virus khác không phải do virus viêm gan cũng có thể tăng men gan, men gan còn tăng trong một số trường hợp nhiễm khuẩn nặng.
– Do bệnh sốt rét: Khi nhiễm ký sinh trùng sốt rét, đặc biệt là sốt rét ác tính, men gan cũng có thể tăng vì trong trường hợp này, tế bào gan, thận cũng bị tổn thương.
– Ngoài ra men gan tăng cao cũng bắt nguồn từ một số bệnh lý cơ quan khác như: Bệnh tim mạch (bệnh lý cơ tim, nhồi ấu cơ tim..)
Dấu hiệu men gan cao
Các dấu hiệu men gan tăng thường không rõ ràng nên khiến nhiều người bệnh chủ quan mà không tìm cách hạ men gan cao. Khi tổn thương gan ít, cách phát hiện dựa vào chỉ số trong xét nghiệm máu. Khi gan tổn thương nhiều người bệnh có thể có thêm một số triệu chứng lâm sàng như:
– Vàng da
– Chán ăn, buồn nôn và nôn, đau bụng, mệt mỏi.
– Sốt nhẹ
– Đau nhức âm ỉ tại vùng hạ sườn phải
– Mẩn ngứa, nổi mày đay
– Phân nhạt màu, nước tiểu vàng sẫm: Thường gặp trong trường hợp men gan cao do tắc mật.
Vàng da là biểu hiện thường gặp nhất khi men gan tăng cao
Hướng dẫn cách hạ men gan cao hiệu quả nhanh chóng
Theo Tiến sĩ Khanh, nhiều trường hợp men gan tăng cao chỉ do nhất thời, việc cần làm là theo dõi và lặp lại xét nghiệm ở thời điểm sau đó để đánh giá tình trạng bệnh. Tuy vậy, nếu men gan tăng cao liên tục và có liên quan đến các bệnh lý như viêm gan nhiễm mỡ không do rượu, viêm gan virus, viêm gan do thuốc, xơ gan… Quan trọng nhất là tìm nguyên nhân của tăng men gan để điều trị mà không phải chỉ điều trị hạ men gan đơn thuần. (3)
1. Hạn chế uống rượu
Rượu có thể làm tăng tổn thương cho gan, vì vậy những người có mức men gan cao do nguyên nhân bia rượu cần dừng uống bia rượu đây là ccachs điều trị hạ men gan theo nguyên nhân, giúp bảo vệ gan khỏi bị tổn thương thêm. Đồng thời sử dụng bổ sung các vitamin nhóm B , tăng cường ăn rau và quả vì những người nghiện bia rượu hay uống nhiều bia rượu thường ít ăn rau quả.
2. Ưu tiên thực phẩm tự nhiên và hữu cơ
Những chất phụ gia có trong các loại thực phẩm ăn liền, thực phẩm công nghiệp có thể khiến men gan tăng cao, gây tổn thương gan. Do vậy để giảm tải gánh nặng thải độc cho gan, hạ men gan, nên sử dụng các thực phẩm hữu cơ tự nhiên, an toàn, không có hormone tăng trưởng hay bị biến đổi gen, không sử dụng thuốc kháng sinh hay thuốc trừ sâu và phân bón tổng hợp…
3. Ăn nhiều rau củ quả
Nguồn vitamin dồi dào và các sắc tố carotenoid có trong các loại trái cây, rau củ quả tươi có thể giúp trung hòa các độc tố trong gan, giảm bớt căng thẳng và hỗ trợ gan tự tái tạo, chữa lành hiệu quả. Nhờ vậy, có thể hạ men gan.
Xem thêm: Cách Chữa Bệnh Nấm Đầu ? 10 Cách Trị Nấm Da Đầu Tại Nhà Đơn Giản, Hiệu Quả
Một số loại rau củ giúp cải thiện tình trạng men gan cao như các loại rau họ cải (cải xanh, cải xoăn, bắp cải), súp lơ trắng; các loại rau giàu hàm lượng lưu huỳnh như hành tây, tỏi. Sử dụng các loại củ quả như củ cải đường, bơ, chanh, bưởi,… cũng là một cách hạ men gan cao nhanh.
Ăn nhiều rau xanh và hoa quả giúp giảm men gan nhanh
4. Tăng cường chất xơ trong chế độ ăn uống
Các thực phẩm giàu chất xơ chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp thúc đẩy quá trình tiêu hóa thức ăn của đường ruột, tăng nhu động và kích thích đẩy chất độc ra khỏi hệ tiêu hóa nhanh hơn. Thường xuyên bổ sung chất xơ trong chế độ ăn hàng ngày còn giúp làm sạch đường máu, ổn định đường huyết, giảm thiểu lượng chất béo tích tụ trong gan, hạn chế gánh nặng thải độc của gan, vì thế men gan giảm nhanh.
Các loại ngũ cốc nguyên hạt, hạt, hoa quả, rau xanh,… là nguồn chất xơ dồi dào cho các chế độ ăn hàng ngày.
5. Tập thể dục thường xuyên
Theo tạp chí Gan mật Hoa Kỳ năm 2018, tập thể dục được khuyến cáo như một phương pháp hỗ trợ điều trị các bệnh lý mạn tính, trong đó có xơ gan. Tập thể dục giúp tăng cường trao đổi chất, tiêu hao năng lượng dư thừa và hạn chế lượng mỡ tích tụ lại trong gan. Bên cạnh đó, nó còn kích thích cơ chế giải độc tự nhiên của cơ thể thông qua việc bài tiết mồ hôi.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc rèn luyện thể dục thể thao ít nhất 150 phút/tuần có thể hạ men gan. Việc đi bộ nhanh khoảng 30 phút mỗi ngày cũng giúp cải thiện đáng kể tình trạng sức khỏe của lá gan.
6. Giảm trọng lượng
Duy trì cân nặng ở mức hợp lý cũng là phương pháp làm hạ men gan. Chất béo tích tụ trong gan do béo phì có thể ảnh hưởng đến các tế bào gan và cản trở chức năng của cơ quan này, đồng thời kích thích các phản ứng viêm và tổn thương sẵn có trong gan. Giảm cân hợp lý và đúng cách, duy trì chế độ ăn uống cân bằng, tập thể dục thường xuyên giúp giảm thiểu tình trạng căng thẳng của gan, hạn chế được các tổn thương có thể xảy ra.
7. Bỏ thuốc lá
Ngừng hút thuốc lá hoặc nếu có thể, cố gắng tránh tiếp xúc với khói thuốc để giảm tải chất độc cho gan, hạn chế tổn thương gan. Đeo khẩu trang khi ra ngoài hoặc làm việc trong những môi trường nghi ngờ ô nhiễm khói thuốc và các hóa chất độc hại. Cân nhắc sử dụng máy lọc không khí trong nhà để loại bỏ chất độc dư thừa gây ảnh hưởng đến gan, góp phần hạ men gan nhanh.
8. Hạn chế dùng thuốc
Chỉ nên sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, tránh lạm dụng nhiều loại thuốc gây độc cho gan như thuốc giảm đau, giảm Cholesterol,… cũng góp phần hạ men gan nhanh. Do sử dụng kéo dài, thường xuyên các loại thuốc này gây ảnh hưởng xấu đến nhu mô gan và làm tổn thương gan.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Hà Nội: 108 Hoàng Như Tiếp, P.Bồ Đề, Q.Long Biên, TP.Hà Nội TP.HCM: 2B Phổ Quang, P.2, Q.Tân Bình, TP.Hồ Chí MinhTrên đây là 8 cách hạ men gan cao đúng phương pháp. Việc hạ men gan cực kỳ quan trọng trong quá trình điều trị bệnh. Ngoài ra, để đảm bảo an toàn, người bệnh men gan cao nên theo dỏi giám sát tình trạng bệnh, tuân theo đúng các hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa Tiêu hóa – Gan mật – Tụy.